Aşılama (İntrauterin İnseminasyon) Nedir?
Aşılama (IUI) doğal yollarla gebelik elde edilemeyen çiftlerde kullanılan bir yardımcı üreme tekniğidir. Bu yöntemde erkekten alınan sperm örneği özel bir işlemden geçirilerek hareketli ve kaliteli spermler, kadın rahminin içine doğrudan enjekte edilir.
Aşılama dışındaki diğer alternatif Yardımcı Üreme Teknikleri hakkında kapsamlı bilgi için aşağıdaki bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz
Aşılama Yöntemi Nasıl Tanımlanır?
Yumurta hücresinin ovulasyon (yumurtlama ) döneminde olduğu zaman uygulanır. İşlem yumurtlama dönemini takip ederek ve hormon tedavisi ile ovulasyon sağlanarak gerçekleştirilir.
İşlemden geçmiş sperm, rahim ağzını geçerek doğrudan rahim içine enjekte edilir. Bu durum spermin yumurtaya ulaşma yolunu kısaltır ve gebelik şansını artırır.
Aşılamanın Temel Amacı Nedir?
Aşılamanın amacı doğal yolla gebelik şansını artırmaktır, sperm ve yumurtanın buluşmasını kolaylaştırmak ve gebelik şansını artırmaktır.
Aşılama Kimler İçin Uygundur?
Erkek Faktörüne Bağlı Kısırlık Durumları
Aşılama düşük sperm hareketliliği veya morfolojik bozukluk olan bireylere uygundur.
Yumurtlama Problemleri Olan Kadınlar
Yumurtlama problemleri hormon tedavisi ile kontrol altına alınıp ardından aşılama işlemi uygulanabilir.
Açıklanamayan İnfertilite Vakaları
Çiftlerde herhangi bir infertilite nedeni bulunamıyorsa yapılabilir.
Servikal Mukus Problemlerine Bağlı Sorunlar
Rahim ağzında yapısal veya mukusla ilgili sorunlar varsa yapılabilir
Aşılama Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aşılama tedavisi kadının yumurtlama döneminde erkekten alınan ve laboratuvar ortamında hazırlanan kaliteli spermlerin rahim içine enjekte edilmesi ile gerçekleşir.
Aşılama Öncesi Hazırlık Süreci
Ovulasyon Takibi ve Hormonal İlaç Kullanımı
Yumurtlama ilaçları kullanılarak (ağızdan veya ciltaltı enjeksiyon şeklinde) yumurta büyümesi desteklenir. Ovulasyon ultrason ve gerektiğinde kan testleri ile takip edilir. Yumurta yeterince büyüdüğünde (18-21mm) çatlatma iğnesi (HCG) kullanılarak yumurtlama zamanlanır.
Sperm Örneği Toplama ve Hazırlama
Erkekten alınan sperm örneği laboratuvarda özel bir işlemden geçirilir. Hareketli ve kaliteli spermler ayrıştırılır.
Aşılama İşlemi Adım Adım
İşlemin Gerçekleşmesi
İşlem basit ve ağrısızdır, genellikle 5-10 dk sürer. Kadın jinekolojik muayene pozisyonunda hazırlanır. İnce bir katater yardımı ile hazırlanan spermler rahim içine enjekte edilir. İşlem genellikle anestezi gerektirmez.
İşlem Sonrası Dinlenme ve Bekleme Süreci
Kadın işlemden sonra 10-15 dk dinlendirilir. Günlük yaşamına devam edebilir. Ağır fiziksel aktivitelerden kaçınması önerilir.14 gün sonra kanda gebelik testi yapılır.
Aşılama Tedavisinin Başarı Oranları
Aşılama tedavisinin başarı oranları çeşitli faktörlere bağlı farklılık gösterir. Genel olarak bir aşılama döngüsündeki başarı oranı %10-20 arasında değişir. Ancak bu oran çiftin yaşına, kısırlık nedenine ve tedavi koşullarına göre farklılık gösterebilir.
Yaş Faktörünün Başarı Üzerindeki Etkisi
35 yaş altı kadınlarda gebelik oranı daha yüksektir (%15-20). 35-40yaş arasında bu oranlar azalmaya başlar(%10-15). 40 yaş üstü kadınlarda yumurta rezervi ve kalitesi azaldığı için başarı oranı %5 in altına düşebilir.
Tedavi Süresince Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yumurtlama dönemi dikkatle takip edilmeli ve doktorun önerdiği kontroller düzenli olarak yapılmalıdır. Ovulasyon iğnesi gibi ilaçların zamanında kullanılması önemlidir. Antioksidan içeriği yüksek sağlıklı bir beslenme planı benimsenmelidir. Aşırı fiziksel aktiviteden kaçınılmalıdır. Sigara ve alkol tüketilmemelidir. doktorun önerdiği ilaçlar dışında herhangi bir ilaç kullanılmamalıdır.
Aşılamada Başarıyı Artıran Faktörler
Doğru hasta seçimi(hafif erkek infertilitesi, açıklanamayan infertilite, yumurtlama problemi olan kadınlarda daha yüksek başarı sağlanır)
Uygu zamanlama(aşılama yumurtlama dönemi ile doğru şekilde eşleştirildiğinde başarı oranı artar. Çatlatma iğnesinden yaklaşık 36 saat sonra yapılan aşılama genellikle en uygun zamandır)
Laboratuvar ortamında yapılan sperm yıkama işlemi kaliteli ve hareketli spermleri seçerek başarı oranını artırır.
Tedavi öncesi rahimdeki polip, miyom veya yapışıklık gibi sorunların çözülmesi de başarıyı artırabilir.
Aşılama Tedavisinin Riskleri ve Yan Etkileri
Aşılama tedavisi basit ve genellikle düşük riskli bir yardımcı üreme yöntemidir. Ancak her tıbbi prosedürde olduğu gibi aşılama tedavisinin de bazı riskleri ve yan etkileri olabilir.
Hafif Kramplar ve Kanama
Yumurtlamayı desteklemek için kullanıla ilaçlar karın ağrısı göğüslerde hassasiyet ruh hali değişiklikleri mide bulantısı ve baş ağrısı gibi yan etkilere neden olabilir.
Kataterin rahim içerisine yerleştirilmesine bağlı hafif kramp ve rahatsızlık hissi, hafif kanama yapabilir.
Çoğul Gebelik Riski
Yumurtlama ilaçları ile desteklenen aşılama tedavisinde birden fazla yumurta gelişimi olabilir. bu durum ikiz veya daha yüksek sayıda çoğul gebelik riskini artırabilir.
Enfeksiyon Oluşma İhtimali
Katater rahim içime yerleştirilirken enfeksiyon riski çok düşüktür ancak tamamen sıfır değildir. Tedaviye başlamadan önce veya sonrasında doktorunuz enfeksiyon riskini azaltmak için gerekli önlemleri alır.
Aşılama Tedavisi ile IVF (Tüp Bebek) Arasındaki Farklar
Aşılama Tedavisi Hangi Durumlarda İlk Tercih Edilir?
Aşılama (ıuı) hafif erkek infertilitesi, açıklanamayan infertilite, yumurtlama sorunları olan kadınlarda ,rahim ağzında( serviks) yapısal bozukluğu olan kadınlarda, cinsel fonksiyon bozukluğu olan çiftlerde (erektil disfonksiyon, erken boşalma, vajinismus gibi) hafif Endometriozis durumlarında ilk tercih tedavi yöntemi olabilir.
Tüp Bebek Tedavisinin Uygulandığı Durumlar
Fallop tüplerinin kapalı yada hasarlı olması durumunda, kadında ileri yaş nedeniyle yumurtalık rezervinin azaldığı durumlarda, erkekte ciddi sperm faktör olması durumunda tüp bebek tedavisi uygulanması gerekir.
Tüp Bebek (IVF) Tedavisi ile ilgili detaylı bilgi için aşağıdaki bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz
Aşılamadan Sonra Gebelik Belirtileri Nelerdir?
Aşılamadan Kaç Gün Sonra Gebelik Testi Yapılmalı?
14 gün sonra kanda gebelik testi (bhcg) yapılmalıdır.
Başarılı Bir Aşılamanın Erken Belirtileri
Aşılama tedavisinden sonra gebelik oluştuğunda kadınlarda bazı erken belirtiler görülebilir. Ancak bu belirtiler her kadında farklılık gösterebilir ve kesin bir hamilelik tanısı için gebelik testi yapılması gerekir. Adet gecikmesi, hafif kanama veya lekelenme, göğüslerde hassasiyet ve şişkinlik, yorgunluk ve halsizlik , hafif karın krampları ,bulantı ve midede hassasiyet bu belirtiler arasında sayılabilir.
Aşılama Tedavisi Sık Sorulan Sorular
Aşılama Acı Verir mi?
Aşılama tedavisi ve aşılama işlemi ağrısız ve acısızdır .
Tedavi Ne Kadar Sürer?
Aşılama tedavisi ortalama 12-14 gün sürer.
Kaç Kez Aşılama Yapılabilir?
Bir üst sınır yoktur fakat İlk 3 aşılama denemesi genellikle yüksek başarıyı sağlar. 3-4 kez denenen aşılama tedavisinden sonra gebelik olmuyorsa , tüp bebek tedavisine geçmek önerilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Aşılama tedavisi ; açıklanamayan infertilite, hafif sperm sorunları veya yumurtlama problemlerinde etkili bir yöntemdir. Tedavi, hem düşük maliyetli hem de kolay uygulanabilir olduğu için birçok çift tarafından tercih edilmektedir. Ancak tedaviye başlanmadan önce çiftlerin uygunluğunun detaylı şekilde değerlendirilmesi ve başarı şansını artıran faktörlere dikkat edilmesi gereklidir. Başarı elde edilemiyorsa tüp bebek (IVF) gibi daha ileri yöntemlere geçiş yapılması önerilir.
İletişim Bilgileri:
İnfertilite, Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı İle İlgili her konuda çekinmeden bize Ulaşın:
https://drhaticealtuntas.com/iletisim/
Op. Dr. Hatice Altuntaş, İnfertilite ve Tüp Bebek Uzmanı
Tel: +90 505 304 60 99
Üreme sağlığı, infertilite ve tüp bebek ile ilgili yaptığım sosyal medya paylaşımlarım ve bilgilendirme videolarım için Instagram hesabımı ve YouTube kanalıma göz atabilirsiniz.
